Sunday, July 26, 2009

चित्रपट (डॉक्युमेंटरी) परीचयः झेटगिस्ट (Zeitgeist)

मागच्या आठवड्यात मित्राने झेटगिस्ट (Zeitgeist) नावाची एक डॉक्युमेंटरी फिल्म पहायला दिली. ही फिल्म २००७ मधे पीटर जोसेफ नावाच्या माणसाने बनवली. झेटगिस्ट एक जर्मन शब्द आहे. ज्याचा डिक्शनरीप्रमाणे अर्थ होतो - the spirit of the time; general trend of thought or feeling characteristic of a particular period of time. जवळपास दोन तासांची ही फिल्म खालील तीन भागात मांडली आहे.

भाग १. आत्तापर्यंत सांगितली गेलेली सर्वोत्कृष्ट कथा (येशूच्या अस्तित्वाचा शोध): पुरातन काळापासून (धर्म अस्तिवात यायच्या आधीपासून), सूर्याला लोक प्रचंड मानतात. सूर्य हा प्रकाशाचा स्त्रोत असल्यामुळे लोकांचं दैनंदिन जीवन तो उगवल्यानंतरच सुरु व्हायचं. झाडं, शेतातील पिकं सूर्यप्रकाश मिळाल्यावरच वाढायची. अर्थातच, त्यामुळे सूर्याला (म्हणजे प्रकाशाला) चांगल्या गोष्टींचं/प्रवृतींचं प्रतीक तर अंधाराला वाईट मानायला सुरुवात झाली. त्यामुळे हळूहळू सूर्याला देवत्व बहाल केले गेलं. अतिप्राचीन इजिप्त संस्कृतीमधे होरसला सूर्यरुपी देव मानत. ह्या होरसशी प्रचंड साधर्म्य असणारे कित्येक देव नंतर इतर संस्कृतींमधे उदयाला आले. अटिस, डायनिसस, मित्रा, येशू, इत्यादि ( ह्यामधे कृष्णाचापण संदर्भ देण्यात आला आहे). ह्या सर्वांमधे साधर्म्य आहे ते म्हणजे - ह्या सर्वांचा जन्म कुमारी मातेपासून २५ डिसेंबरला झाला . ह्या सर्वांना १२ भक्त होते, मेल्यानंतर ३ दिवस पुरण्यात आलं आणि नंतर संजीवनी (resurrection) मिळाली. तसेच ह्या देवांनी केलेल्या चमत्कारांमधे सुद्धा विलक्षण समानता आहे. प्रश्न असा पडतो की २५ डिसेंबरच का? तर २१ आणि २२ डिसेंबरच्या दरम्यान दिवस सगळ्यात छोटा असतो (winter solstice). त्यानंतर साधारण तीन दिवसांनी म्हणजे २५ डिसेंबरपासून दिवस वाढायला सुरुवात होते. म्हणजे (सूर्य देवाचा) प्रकाश वाढायला सुरुवात होण्याचा हा दिवस. त्यामुळेच ह्या सर्व देवांचा जन्म २५ डिसेंबरला दाखवला गेला. ह्या मुद्याप्रमाणेच ओरियन पट्टयामधलया आकाशातल्या तीन तारकांना तीन राजांची उपमा देणे, १२ राशी (म्हणजेच १२ फॉलोअर्स), काही वर्षांनंतर जग संपणार अशी जी ख्रिश्चन धर्मियांमधे धारणा आहे ( तशी ती हिंदूमधेही आहे म्हणा... कलियुगात जगबुडी होणार वगैरे) ते खरं पाहता साधारणपणे प्रत्येक २१५० वर्षांनंतर पृथ्वी एक घर सोडून मागील राशीत जाते अशी संकल्पना आहे. त्यानुसार सध्या मीन राशीत असलेली पृथ्वी काही वर्षांनंतर कुंभ राशीत प्रवेश करेल. ह्या स्थित्यंतरालाच लोक जगबुडी मानत आहेत. अशा अनेक फसव्या धार्मिक कल्पनांवर ह्या फिल्ममधे कडाडून हल्ला चढविण्यात आला आहे. येशू होऊन गेला ही तद्दन खोटी गोष्ट असून केवळ मूठभर लोकांनी समाजावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी केलेला बनाव आहे आणि येशू ही सरळसरळ होरसची कॉपी आहे असं दाखवण्यात आलं आहे.

भाग २. ११ सप्टेंबर (९/११) चं रहस्य: : ११ सप्टेंबर, २००१ ला वर्ल्ड ट्रेड सेंटर वर जो हल्ला झाला तो ओसामा बिन लादेन आणि अल कायदानी केला असं आपल्या सगळ्यांना माहिती आहे. पण ह्या समजाला छेद देणारं सत्य ह्या भागात मांडलं गेलं आहे. अमेरीकन सरकारला ह्या हल्ल्याची पूर्वकल्पना होती. त्यांनी जाणीवपूर्वक विमानं घुसू दिली. पेंटागॉनवर ज्या अतिरेक्याने हल्ला केला त्याला तर नीट विमान चालवताच येत नव्हतं. ७ नंबरच्या बिल्डींगवर विमान हल्ला झाला नसूनही ती पत्त्याच्या बंगल्याप्रमाणे धडाधड कोसळली. हल्ला झालेल्या तीन जागांपैकी दोन जागांवर कुठेही विमानाचे अवशेष सापडले नाहीत. एका फुटेजमधे तर विमान बिल्डींगच्या अगदी जवळ येतंय आणि ते धडकायच्या आतच खालच्या एका मजल्यावर स्फोट होताना दाखविला आहे. लादेनचं फुटेज - ज्यात त्यानी ह्या हल्ल्याची जबाबदारी स्विकारली - त्यातला लादेन हा बहुरूपी असून त्याच्या आणि खर्‍या लादेनमधले ठळक फरक सांगितले आहेत. ह्या हल्ल्याची चौकशी करण्यासाठी जी समिती बसवण्यात आली तिचा अध्यक्ष बुशच्या मर्जीतलाच होता. चौकशी समितीला बुशनी उडवाउडवीचीच उत्तरं दिली. ह्या सगळ्याचं चित्रीकरण करायला प्रसारमाध्यमांना बंदी घातली गेली. ९/११ चौकशी समितीच्या अहवालाची प्रत पहायची परवानगी नाकारण्यात आली.

प्रश्न असा पडतो की अमेरिकेला असं करुन काय मिळालं? तर अमेरिकेला अफगाणिस्तानमधे शिरकाव करता आला. त्यायोगे ह्या तेलपिपासू राष्ट्राला सिरीया आणि इराण ही तेलसंपन्न राष्ट्रे ताब्यात घेता येतील (इराक वर तर अगोदरच कब्जा झाला आहे).

भाग ३. पडद्यामागचे खरे सूत्रधार: ह्या भागात अमेरीकेचा थोडासा इतिहास - इंग्लंड मधून कॉलनीज वेगळं व्हायचं कारण - सांगितला आहे. (इंग्लंडच्या राजाने जेव्हा ह्या कॉलनीजचं चालू चलन रद्द करुन स्वतःचं चलन व्याज आकारुन देण्याचा निर्णय घेतला, तेव्हा असंतोष पसरुन ह्या कॉलनीजनी बंड केलं.) फेडरल रिझर्व बँक ही अमेरीकेतील मुख्य बँक आहे (जशी आपली रिझर्व बँक ऑफ इंडिया). ही बँक पूर्णपणे खाजगी असून सरकारचं तिच्यावर अजिबात नियंत्रण नाही. ही बँक सरकारला चलन पुरवते. प्रत्येक चलनामागे ती विशिष्ट व्याज आकारते. ह्याचा अर्थ जेव्हा सरकार बँकेकडून पैसे घेते तेव्हाच ते कर्जबाजारी झालेलं असतं. मग हे कर्ज फेडणार कसं? तर त्यासाठी परत बँकेकडूनच पैसे घ्यायचे. अशा रितीने सरकार बँकेच्या कर्जाच्या विळख्यात अडकत जाते. मग बँक पैसा कुठुन मिळवते? युद्ध हा बँकेसाठी कमाईचा सर्वात फायदेशीर मार्ग आहे. पहिले आणि दुसरे महायुद्ध, व्हिएतनामचे युद्ध ह्यामधे भाग घ्यायला सरकारला सरकारला भाग पाडलं. गंमत म्हणजे बँक दोन्ही पक्षांना शस्त्रे वगैरे खरेदी करायला पैसे (उदा: जर्मनी आणि अमेरीका) उधार देत असे. व्हिएतनामचे युद्ध तर मुद्दामच लांबवलं गेलं आणि त्यायोगे बँक पैसा कमवत गेली. बँकेच्या धोरणांना विरोध करणारे काँग्रेसमन लुईस मॅकफेडन ह्यांची हत्या झाली. फिल्ममेकरच्या मते बँक लोकांकडून आकारत असलेला उत्पन्नावरचा करसुद्धा बेकायदेशीर आहे.

शेवटी असं दाखवलं आहे की ह्या लोकांचा जगभरात एकछ्त्री सरकार स्थापन करण्याचा इरादा आहे. उत्त्तर अमेरीका, युरोप, आफ्रिका आणि एशिया अशा चारही खंडाना एकत्र करुन सगळ्या जगावर सत्ता गाजवण्याचं ह्यांचं स्वप्न आहे. सगळीकडे एकच चलन असेल (कॅनडा, मेक्सिको आणि अमेरीकेनी २००५ मधे एक गुप्त ठराव करून त्याद्वारे अमेरो नावाचं एक कॉमन चलन काढण्याचा निर्णय घेतला आहे. याबद्दल कोणालाही विशेष माहिती नाही. ) आणि प्रत्येकाच्या शरीरात आरएफआयडी चिप बसवण्यात येईल आणि त्यायोगे कोण कुठे केव्हा काय करत असेल हे सगळं ट्रॅक करता येईल. जो विरोधात जाईल त्याची ही चिप बंद करण्यात येईल आणि त्यायोगे त्याचा जगाशी संपर्कच तुटेल. धर्म, राष्ट्रभक्तीच्या नावाखाली हे लोक सगळ्यांमधे फूट पाडून त्यांच्यावर अंमल गाजवत आहेत.

अतिशय स्फोटक अशी ही डॉक्युमेंटरी फिल्म असं सांगून जाते की एखादी (खोटी) गोष्ट तुमच्या मनावर सतत बिंबवली की तुम्हाला ती खरी वाटायला लागते. शिक्षणाचा दर्जा सुधारावा असं सरकारला अजिबात वाटत नाही कारण जर लोक सुजाण झाले तर ते ह्या सगळ्याला विरोध करतील. त्यामुळे सगळा भर हा मनोरंजन उद्योगाकडे देण्यात येत आहे.

झेटागिस्ट अ‍ॅडेंडम अशी पुढचा भाग निघाली आहे. पण मी तो अजून पाहिली नाही. कोणी पाहिली असल्यास त्याबद्दल जरूर माहिती द्यावी.

(ह्या लेखातील विचार माझे नसून फिल्ममधे काय मांडलं आहे ते येथे सांगण्याचा प्रयत्न केला आहे.)

No comments: