Tuesday, November 7, 2017

Life is beautiful

काही चित्रपट असे असतात की ते पाहताना आपण खळखळून हसतो तर काही चित्रपट पाहताना आपण भारावून जातो. काही चित्रपट पाहताना आपल्याला अश्रू अनावर होतात तर काही आपल्या हृदयाचा ठोका चुकवतात आणि काही आपल्याला मानवी जीवनमूल्यांचं उत्तुंग दर्शन घडवतात.. खरंय ना?
आणि हे सगळे अनुभव एकाच चित्रपटात अनुभवायला मिळाले तर?  तर मग त्याच्यासारखा दुसरा सिनेमॅटिक एक्सपिरियन्स नाही...

नाझी हुकूमशहा हिटलरने ज्यूंवर केलेल्या अनन्वित अत्याचारांवर अनेक चित्रपट बनले, बनत राहतील.. स्पिलबर्गसारख्या अद्भुत माणसाच्या मुशीतून साकारलेल्या शिंडलर्स लिस्ट सारख्या चित्रपटानंतर (ज्याला ऑस्कर मिळालंय) अजून काय पाहण्यासारखं राहतं हा प्रश्न पडणं स्वाभाविक आहे..

खरं तर ज्यू समाजाच्या अत्याचारांवर, जो अतिशय नाजूक आणि संवेदनशील विषय आहे, चित्रपट बनवणं हे शिवधनुष्य पेलण्यासारखं आहे. पण इटालियन दिग्दर्शक आणि अभिनेता रॉबेर्तो बेनिनी (roberto benigni) ह्याने ते लीलया पेललंय..

लाईफ इज ब्युटीफुल ह्या चित्रपटाच्या कथेचे ढोबळमानाने दोन भाग पाडता येतील. पहिला म्हणजे रॉबेर्तोची प्रेमकथा आणि दुसरा म्हणजे ज्यू छळछावणीतील त्याच्या आयुष्याचा प्रवास.
ही कथा १९३९ पासून सुरू होते. शहरामध्ये नशीब काढायला, पुस्तकाचं दुकान उघडायला आलेला आपला हा नायक त्याच्या काहीशा वेंधळ्या, निष्पाप, विनोदी कृत्यांनी धमाल उडवून देतो.



दरम्यानच्या काळात उदरनिर्वाहासाठी तो त्याच्या काकांच्या उपहारगृहात वेटरची नोकरीही करतो.
तिथे तो त्याच्या आनंदी, उत्साही स्वभावाने ग्राहकांची मनं जिंकून घेतो.

कर्मधर्मसंयोगाने त्याला त्याची नायिकाही(जी त्याच्या खऱ्या आयुष्यातली पत्नी आहे)  वारंवार ह्या ना त्या कारणाने भेटत राहते.. तिच्या हृदयात आपलं स्थान मिळवण्यासाठी तो अचाट मार्ग शोधत राहतो..



अखेर आपला भोळाभाबडा, जिंदादिल नायक तिचं मन जिंकून घेतो आणि एका अत्यंत नाट्यमय प्रसंगातून तिला पळवून नेत तिच्याशी लग्नही करतो..

नायिकेच्या आईला आपल्या मुलीचं एका कफल्लक, ज्यू माणसाशी झालेलं लग्न कदापि मान्य नसतं.
कथेच्या हा पहिला भाग जरी हलका फुलका असला तरीही आपल्याला अधून मधून इटलीत उसळलेली ज्यू द्वेषाची चुणूक पहायला मिळते. रॉबेर्तोचे करुण रसात्मक विनोदी प्रसंग आपल्याला चार्ली चॅप्लिनच्या चित्रपटांची आठवण नक्कीच करून देतात.

 चित्रपटाचा आत्मा हा कथेचा दुसरा भाग आहे.
रॉबेर्तोच्या लग्नानंतर थेट आपल्याला त्याचा छोटा मुलगा भेटतो. कथेच्या ह्या भागेत वडील-मुलाच्या नात्यातले हळुवार पदर उलगडले जातात. मुलाच्या सुखासाठी जीवाचं रान करणारा रॉबेर्तो आपल्याला भेटतो.



नायिकेची आई कपटी चाल खेळते आणि रॉबेर्तो, त्याचा मुलगा, काकाची ज्यू असल्या कारणाने छळछावणीत रवानगी होते. आपली नायिका, जन्माने ज्यू नसली तरीही, हट्टाने त्यांच्यासोबत आगगाडीत चढते.

चित्रपटाच्या ह्या भागात रॉबेर्तो त्याच्यातल्या दिग्दर्शक आणि अभिनेत्यातले अत्युच्च कौशल्य दाखवतो.
जेव्हा एक नाझी ऑफिसर कैद्यांना सूचना द्यायला येतो तेव्हा रॉबेर्तो त्याला जर्मन येतं अशी बेलामूम थाप मारतो आणि त्याच्या मुलासमोर त्या ऑफिसरच्या सुचनांचं ढळढळीत खोटं भाषांतर करत खेळाचे नियम सांगतो..

आपण एक खेळ खेळायला जात असून जो कोणी सर्वप्रथम हजार पॉईंट्स मिळवेल त्याला एक खराखुरा टॅंक बक्षीस म्हणून मिळेल अशी रॉबेर्तो कथा त्याच्या मुलासमोर रचतो.
हा प्रसंग म्हणा किंवा शॉवर घेण्याच्या नावाखाली लहानग्या ज्यू मुलांना यमदसनी धाडण्यात येते आणि रॉबेर्तो स्वतःच्या मुलाला कसे वाचवतो तो प्रसंग म्हणा किंवा संधी मिळाल्यावर स्पीकरवरून लेडीज सेक्शनमध्ये असलेल्या बायकोशी रॉबेर्तो कशा प्रकारे संवाद साधतो तो प्रसंग म्हणा असे अनेक काळजाला भिडणारे प्रसंग चित्रपटाच्या दुसऱ्या भागात आहेत.

आपल्या नशिबात पुढे काय वाढून ठेवलंय हे जरी रॉबेर्तोला माहीत असले तरी तो आपल्या लहानग्या, कोवळ्या मुलाला येऊ घातलेल्या भीषण परिस्थितीची जाणीव न करून देण्याचा आटोकाट प्रयत्न करतो.

शेवटी रॉबेर्तो, त्याचा मुलगा आणि बायको ह्यांची सहीसलामत सुटका होते की त्यांचं आयुष्य छळछावणीत संपुष्टात येतं हे पडद्यावर पहाणचं योग्य ठरेल..



हा चित्रपट रुबिनो सलमोनिच्या "आय बीट हिटलर" ह्या पुस्तकावर आणि रॉबेर्तोच्या वडिलांच्या जर्मन छावणीत 2 वर्ष काढलेल्या अनुभवावर आधारीत आहे.

लाईफ ईज ब्युटीफुलला जशी लोकमान्यता मिळाली तशी राजमान्यतही मिळाली. ह्या चित्रपटाने 4 ऑस्कर अवॉर्डस मिळवले.

हा चित्रपट का पहावा? ह्याची अनेक कारणं आहेत. तुमच्याकडे जर विनोदबुद्धी आणि जीवनाकडे पहायचा सकारात्मक दृष्टिकोन असेल तर अत्यंत प्रतिकूल आयुष्यालाही तुम्ही सुसह्य बनवू शकता. रॉबेर्तो आणि त्याच्या कुटुंबियांच्या जीवघेण्या संकटांसमोर आपल्याला स्वतःचे प्रश्न अगदी क्षुल्लक वाटू लागतात.

जेव्हा आपल्या आयुष्यात मनासारखं घडत नसेल, नकारात्मक विचारांनी आपला ताबा घेतला असेल तेव्हा हा चित्रपट नक्कीच दिपस्तंभासारखं मार्गदर्शन करेल ह्यात शंका नाही.